درس هاب مرجع پاسخ سوالات درسی و مرجع انشا، مقالات درسی تمام پایه های تحصیلی
جواب سوالات فصل 3 علوم تجربی هفتم راهنمایی
فعالیت صفحه 14 علوم تجربی هفتم راهنمایی
سوال
فهرستی از موادی را که میشناسید تهیه کنید و درباره ی آن در کلاس گفت و گو کنید
پاسخ
- آب
- هوا
- کاغذ
- سنگ
- شیشه
- پلاستیک
- چوب
- پنبه
- آهن
- نمک
- اتانول
سوال
چه تعداد ماده ی دیگر میشود به فهرست شما اضافه کرد؟
پاسخ
بی‌نهایت ماده‌ی دیگر می‌توان این فهرست اضافه نمود.
سوال
تصور کنید که هیچ یک از این مواد را در اختیار نداشته باشید؛ در این صورت زندگی چگونه خواهد بود؟
پاسخ
در این صورت اصلاً زندگی و دنیایی وجود نداشت زیرا دنیا از مواد مختلف تشکیل شده است که همگی به هم وابسته هستند
اطلاعات جمع آوری کنید صفحه 15 علوم تجربی هفتم راهنمایی
سوال
در یک فعالیت گروهی درباره ی کاربردهای چند ماده پرمصرف در زندگی روزانه تحقیق و نتیجه را به صورت یک روزنامه دیواری به کلاس ارائه کنید.
پاسخ
کاربرد های آب :
آشامیدن، شستشو، کشاورزی، تولید برق، حلّال، سرد کردن محصولات در صنایع آبکاری، تولید انرژی از طریق تهیه بخار، صنایع غذایی و…
✅ کاربرد های نفت خام :
قیر و آسفالت، پلاستیک، بنزبن، لوازم آرایشی و بهداشتی، انواع روان کننده‌های ماشین آلات، بنزن و داروهایی که از بنزن مشتق می‌شوند، سوخت‌های گرمایشی، سوخت ماشین‌های درون‌سوز و…
✅ کاربرد های نمک خوراکی :
آشپزی و پخت و پز (مفید برای سلامتی بدن)، ماده اولیه تولید کلر، صنعت تولید خمیر کاغذ و کاغذ، صنعت منسوجات و پارچه، رنگ‌سازی، ضد یخ برای ایمن‌سازی جاده‌ها، ساخت کاغذ و فیلم عکاسی و…
✅ کاربرد های چوب :
صنایع مبلمان، دکوراسیون منزل، انواع چارچوب در و پنجره، کبریت، صنایع کاغذ، صنایع بسته‌بندی،صنایع کشتی‌سازی و…
✅ کاربرد های شیشه :
ظروف آزمایشگاهی، صنایع یخچال سازی، ظروف منزل، آینه‌سازی، پنجره سازی و…
فعالیت صفحه 15 علوم تجربی هفتم راهنمایی
سوال
با دقت به شکل زیر نگاه کنید و درباره برداشت خود از این شکل در کلاس گفت و گو کنید
پاسخ
به نظر من این عکس، دو دانشمند را نشان میدهد که سمت راستی فکر می‌کند یک سیب را می‌توان به صورت مستقیم به قسمت‌های ریز و مشخص تقسیم کرد. همچنین دانشمند سمت چپ فکر می‌کند می‌توان سیب را به چند قسمت تقسیم کرد و سپس هر کدام از این قسمت‌ها را دوباره به قسمت‌های ریزتر تقسیم نمود.
فعالیت صفحه ی ۱۵ علوم تجربی هفتم راهنمایی
سوال
هر یک از این دو نفر درباره ی ماده و ذره های ریزتر تشکیل دهنده ی آن تصوراتی دارند. شما چه فکر میکنید؟
پاسخ
به نظر من می‌توان سیب یا هر ماده‌ی دیگر را در چندین مرحله تقسیم کرد اما این رَوَند در نهایت پایان می‌پذیرد و می‌توان به تکه‌های ریزی رسید که دیگر امکان ریزتر شدن ندارند.
فکر کنید صفحه ۱۶ علوم تجربی هفتم راهنمایی
سوال
همانطور که میدانید بخار آب موجود در هوای اتاق را نمی‌بینیم؛ اما میدانیم که بخار آب در هوای اتاق وجود دارد. آزمایشی پیشنهاد کنید که وجود آن را نشان دهد.
پاسخ
درون یک ظرف فلزی که سطح خارجی آن خشک است مقداری آب ریخته و سپس چند تکه یخ هم درون آن می‌اندازیم. بعد از مدتی، قطرات آب را بر روی سطح خارجی ظرف مشاهده می‌کنیم.
بخارِ آب موجود در هوا بر اثرِ مجاورت با ظرف فلزی حاوی آب یخ، گرمای خود را از دست میدهد تا با ظرف هم‌دما شود. بخار آب با از دست دادن گرما، به آب تبدیل می‌شوند و قطره‌های آب بر روی سطح خارجی ظرف پدیدار میشود.
فعالیت صفحه 17 علوم تجربی هفتم راهنمایی
سوال
1- برای این فعالیت، مسابقه‌ی زیر را انجام دهید.
الف) ابتدا به گروه‌های مختلف تقسیم شوید. هرگروه با ابزارداده شده، پنج گلوله‌ی خمیری طوری درست کند که یکی از گلوله‌ها بدون هسته و چهارتای دیگر دارای هسته باشند. دقت کنید که جنس هسته‌ها متفاوت باشند.
ب) گلوله‌ها را شماره‌گذاری و مشخصات هر یک را برای خود یادداشت کنید.
پ) هرگروه، گلوله‌های خود را با گروه دیگر مبادله کند و از آن گروه بخواهد که به کمک ابزار موجود و با چند آزمایش، ساختار و درون گلوله‌ها را پیش‌بینی کند.
ت) در پایان از گروه همکار خود بخواهید میزان درستی پاسخ‌های شما را مشخص کند.
پاسخ
خلال را از میان گلوله‌ها عبور می‌دهیم، در صورتیکه خلال از داخل گلوله رد شد نتیجه می‌گیریم که گلوله هسته ندارد.
به کمک لانپ و باتری و سیم یک مدار درست می‌کنیم و گلوله‌هایی که هسته دارند را از از طریق سوراخ‌هایی که توسط خلال ایجاد کرده‌ایم در مدار قرار می‌دهیم. اگر رسانا باشد لامپ روشن میشود.
گلوله‌هایی که هستهی فلزی دارند را به آهنربا نزدیک می‌کنیم، در صورتی که جذب شد نتیجه می‌گیریم که جنس هسته از آهن است. هستهی گلوله‌هایی که رسانا نباشند از جنس شیشه یا چوب هستند. گلوله‌ی با هستهی چوبی سبک‌تر از گلوله‌ی با هستهی شیشه‌ای است.
سوال
2- گلوله‌ها را مانند شکل با یک چاقو دو قسمت کنید و ساختار آنها و جنس هسته‌ها را با مشاهده‌ی مستقیم، مشخص و یادداشت کنید.
پاسخ
پاسخ‌هایی که از راه مشاهده‌ی غیرمستقیم به دست آورده بودیم با این مشاهدات همخوانی داشتند و بنابراین صحیح بودند
ازمایش کنید صفحه ی 18 علوم تجربی هفتم راهنمایی
سوال
1- مقداری کربن (زغال)، گوگرد، یک تکه سیم مسی و یک میخ آهنی بردارید. ویژگی ظاهری این عنصرها را یادداشت کنید؛ سپس با یک چکش روی آنها ضربه بزنید. مشاهدات خود را بنویسید.
پاسخ
کربن (ذغال): جامد است و و رنگش سیاه و کدر است. در اثر ضربه چکش پودر میشود.
گوگرد: جامد است و رنگش زرد کمرنگ و کدر است. در اثر ضربه چکش پودر میشود.
سیم مسی: جامد است و رنگش براق و مایل به قرمز (مسی) است. در اثر ضربه چکش خرد نمی‌شود اما به راحتی خم میشود.
میخ آهنی: جامد است و رنگِ آن خاکستری براق است. در اثر ضربه چکش پودر یا خم نمی‌شود و به سختی تغییر شکل میدهد.
سوال
2- یک مدار الکتریکی مطابق شکل زیر درست کنید و با استفاده از آن، رسانایی الکتریکی میخ آهنی، پوش‌برگ (فویل) آلومینیمی، گوگرد و زغال را بررسی کنید. مشاهدات خود را بنویسید.
پاسخ
هر کدام از این مواد را که در مدار قرار می‌دهیم اگر رسانا باشند لامپ روشن میشود مثل میخ آهنی و پوش‌برگ که رسانایی الکتریکی بالایی دارند. ولی گوگرد نارسانا است. رسانایی الکتریکی کربن نیز کم است.
فکر کنید صفحه 19 علوم تجربی هفتم راهنمایی
سوال
دانش آموزی با استفاده از نتایج آزمایش‌های صقحه قبل، برخی از ویژگی‌های مواد را در دو گروه جداگانه در جدول زیر نوشته است. با بررسی آن به پرسش‌ها پاسخ دهید.
الف) جدول را کامل کنید.
پاسخ
| گروه (۱) | گروه (۲) |
| سطح برّاق دارند. | سطح برّاق ندارند. |
| اغلب در آب فرو می‌روند. | اغلب روی آب شناور می‌مانند. |
| رسانای برق هستند | نارسانا هستند (به جز کربن) |
| چکش‌خوار هستند | شکننده هستند |
سوال
ب) برای هر یک از گروه‌ها یک عنوان انتخاب کنید.
پاسخ
- گروه۱: رسانا
- گروه۲: نارسانا
سوال
پ) اگر بخواهید عنوان فلز و نافلز را به گروه‌های بالا نسبت دهید، کدام واژه را به گروه (۱) و کدام را به گروه (۲) نسبت می‌دهید.
پاسخ
- گروه۱: فلز
- گروه۲: نافلز
سوال
ت) عنصرهای زیر را در دو گروه فلز و نافلز طبقه‌بندی کنید.
پاسخ
«نقره، آلومینیم، طلا، کربن، گاز نیتروژن، گاز اکسیژن، مس، آهن، گوگرد»
- فلز: نقره، آلومینیم، طلا، مس، آهن
- نافلز: کربن، گاز نیتروژن، گاز اکسیژن، گوگرد
فکر کنید صفحه 21 علوم تجربی هفتم راهنمایی
سوال
شکل‌های زیر ساختار اتمی ۳ عنصر را نشان می‌دهند. با توجه به آنها، چند ویژگی کلی برای عنصرها و اتم‌ها بنویسید.
پاسخ
- همه‌ی اتم‌ها ساختار کروی دارند.
- اتم‌های هر عنصر دارای الکترون، پروتون و نوترون است.
- تعداد الکترون‌ها، پروتون‌ها و نوترون‌ها در اتم‌های عناصر مختلف، متفاوت است.
- همه اتم‌ها هسته دارند.
- اندازه اتم‌های عنصرهای مختلف با هم متفاوت است.
- پروتون‌ها و نوترون‌ها در کنار هم و درون هستهی اتم قرار دارند.
- الکترون‌ها در اطراف هستهی اتم و به صورت توده‌ی ابرمانند قرار دارند.
- در همه‌ی عناصر، تعداد الکترون‌ها با تعداد پروتون‌ها برابر است.
آزمایش کنید صفحه 22 علوم تجربی هفتم راهنمایی
سوال
گرم شکر، آب و هوا را با استفاده از ترازو بردارید. با مشاهده‌ی حجم این سه ماده، درستی پاسخ‌های خود را بررسی کنید (برای وزن کردن هوا از توپ والیبال، فوتبال یا بسکتبال خالی استفاده کنید).
حجمی که 5 گرم شکر اشغال می‌کند کمتر از 5 گرم آب است. حجم 5 گرم هوا برابر با حجم توپ است. حجم 5 گرم آب کمتر از حجم 5 گرم هوایی است که درون توپ جای گرفته است.
پس می‌توان می‌توان گفت که ذرات شکر نزدیکتر به هم قرار گرفته‌اند و فشرده‌تر هستند. فاصله‌ی ذرات آب نسبت به هم بیشتر از ذرات شکر است و ذرات هوا نسبت به ذرات آب، در فاصله بیشتری از هم قرار گرفته اند.
حالتِ مواد بر اساس فاصله‌ی ذرات سازنده‌ی مواد به وجود می‌آید. در جامدات، فاصله‌ی مولکول‌ها بسیار کم است و فاصله‌ی مولکول‌ها در مایعات بیشتر از جامدات است و در گازها فاصله‌ی آنها خیلی زیاد است. بنابراین در جِرم‌های مساویِ مواد جامد و مایع و گاز، حجم گاز بیشتر از حجم مایع و حجم مایع بیشتر از حجم جامد است. پس می‌توان نتیجه گرفت که گاز جای بیشتری را اشغال می‌کند.
پاسخ
وسایل و مواد: سرنگ، چوب پنبه (پلاستیک)، وزنه، گیره، پایه، آب و شن
روش آزمایش
- سه چهارم حجم یکی از سرنگ‌ها را از آب و دیگری را از شن پر کنید.
- با کشیدن پیستون، داخل سرنگ سوم به همان مقدار هوا وارد کنید.
- نوک سرنگ‌ها را با درپوش آن محکم ببندید (یا در یک چوب پنبه با پلاستیک فرو برید و با خمیر بازی دور آن را محکم ببندید تا تمام درزها گرفته شود).
- سرنگ‌ها را با استفاده از گیره محکم ببندید و روی هر کدام، یک وزنه با جرم یکسان قرار دهید (یا با کف دست، سرنگ را به سمت پایین فشار دهید).
- مشاهدات خود را بنویسید. از این مشاهدات چه نتیجه‌ای می‌گیرید؟
مشاهده کردیم که حجم هوای داخل سرنگ، کم میشود ولی حجم آب یا حجم شن تغییر نمی‌کند چون فاصله ی بین مولکول های جامد و مایع بسیار کم است. از این آزمایش نتیجه می‌گیریم که گازها تراکم پذیر هستند و می‌توان حجم آنها را کاهش داد ولی یک مایع یا جامد را به آسانی نمی‌توان متراکم کرد.
گفت و گو کنید صفحه 23 علوم تجربی هفتم راهنمایی
سوال
نمودار 2 میزان افزایش حجم مقدار یکسانی از چند ماده را در اثر گرم کردن به مقدار یکسان نشان میدهد. درباره ی داده‌های این نمودار در کلاس گفت و گو کنید.
پاسخ
اگر مقداری یکسان از گاز، مایع، جامد (فلزی) و جامد (نافلز) را به یک اندازه گرم کنیم، میزان افزایش حجم آنها با هم متفاوت خواهد بود. هر چه فاصله‌ی بین مولکول‌ها از هم بیشتر باشد و مولکول‌ها آزادی عمل بیشتری داشته باشند، بر اثرِ گرم‌کردن بیشتر افزایش حجم پیدا خواهند کرد. پس در اثر گرم‌کردن، افزایش حجم گازها بیشتر از افزایش حجم مایعات و افزایش حجم مایعات بیشتر از افزایش حجم جامدات است.
از بین جامدات هم، حجم فلز‌ها (که به صورت شبکه‌ای از اتم‌ها در کنار هم قرار گرفته‌اند) راحت‌تر از نافلز‌ها افزایش پیدا می‌کند. چون اتم‌های نافلزات، درون ساختار مولکولی قرار دارند و بین مولکول‌های آنها پیوندهایی وجود دارد که باعث میشود افزایش حجم به سختی اتفاق بیفتد.
آزمایش کنید صفحه 23 علوم تجربی هفتم راهنمایی
سوال
یک بطری شیشه‌ای بردارید و یک بادکنک را محکم به درِ آن ببندید. حال یک پارچ پلاستیکی را تا نیمه از آب سرد پر کنید و بطری را درون آن قرار دهید؛ سپس پارچ پلاستیکی را تا نیمه از آب داغ پر کنید و دوباره بطری را درون آن قرار دهید. مشاهدات خود را یادداشت کنید.
هشدار: هنگام استفاده از آب داغ نکات ایمنی را رعایت کنید.
پاسخ
وقتی بطری در آب سرد قرار می‌گیرد، آب سرد اطراف بطری شیشه‌ای باعث میشود فاصله مولکول‌های هوا از هم کمتر شده و حجم هوای درون بادکنک کم شود و بادکنک خالی میشود. و برعکس هنگامی که بطری در آب گرم قرار می‌گیرد حجم بادکنک بیشتر میشود زیرا آب داغ اطراف بطری شیشه‌ای سبب میشود فاصله‌ی مولکول‌های هوا از هم بیشتر شده و حجم آن افزایش یابد. بنابراین هوا وارد بادکنک میشود و بادکنک پُرباد میشود.
فکر کنید صفحه ۲۴ علوم تجربی هفتم راهنمایی
سوال
شکل الف، وضعیت ذره‌های هوای درون بطری را هنگامی که در آب سرد قرار دارد، نشان میدهد. با توجه به آنچه آموختید، وضعیت ذره‌های هوای درون بطری را هنگامی که در آب داغ قرار دارد رسم کنید. پاسخ خود را توضیح دهید.
پاسخ
ذره‌های هوای درون بطری هنگامی در آب سرد قرار دارد فاصله کمی نسبت به هم دارند. هنگامی که بطری درون آب داغ قرار بگیرد، ذره‌های هوا جنبش بیشتری پیدا کرده و فاصله‌ی آنها بیشتر میشود. در نتیجه فضای درون بطری و بادکنک را پر کرده و باعث باد شدن بادکنک میشود.
